"Los van Mij kunt gij niets"

Broeders en zusters in Christus 

Het kan heel frustrerend zijn als je je ontzettend inzet voor de mensen om je heen, misschien wel voor je buurt, je dorp of je parochie, en je proeft dat het niet lukt. Dat je niet gedaan krijgt wat je wilde doen.

Het antwoord van mensen om je heen kan dan zijn dat je dan maar nog harder of efficiënter moet werken. Elke maand komen er nieuwe zelfhulpboeken op de markt waarin mensen wordt uitgelegd hoe dat kan. En hoe nuttig zulke verhalen ook kunnen zijn: de boodschap kan soms een hele ongezonde zijn: die boodschap is dat alles uit jezelf moet komen. Dat jouw resultaat afhankelijk is van de inzet van jezelf. En meer niet. 

Het is heel makkelijk om zo te denken, het is een boodschap die heel diep in onze samenleving verweven zit. Dat zichtbare resultaten het belangrijkste is wat er is, en dat succes altijd afhankelijk is van je inzet.  Het is geen christelijke houding. 

Toen ik de preek voorbereidde viel mijn oog op het vers: “los van Mij kunt gij niets”, en die woorden kwamen toen heel erg bij mij binnen.

Ik las onlangs een verhaal over een christelijke groep, misschien zou ik moeten zeggen, een sekte, en die geloven dat als je band met God goed is, en goed bidt, en vooral als je veel geld geeft aan de kerk, dat het dan altijd goed met je gaat, dat je welvarend wordt, of zelfs rijk. 
Het “welvaartsevangelie” heet dat. 

Leiders van zulke groepen leiden vaak een heel luxe leven, en vliegen met privé jets van hun ene gemeente naar de andere.

En als je niet welvarend of rijk wordt, of je krijgt problemen met je gezondheid, nou, dan is het je eigen schuld. Je band met God is dan niet goed. Je hebt niet goed gebeden, of niet genoeg geld aan de predikant gegeven.

Afschuwelijk, dat zoiets mensen wordt wijsgemaakt in de kerk.

Het Evangelie houdt ons een andere les voor: het evangelie zegt niet, als je verbonden met God en met de mensen om je heen dan wordt alles wat je doet een succes. Nee. Helaas. Zo werkt dat niet. 

Maar ook als dingen tegen zitten kun je waardevolle dingen doen, kun je leven vanuit die diepe kern die ons leven bezielt.  

Ik wil een paar woorden van Jezus er uit lichten en daar kort wat over zeggen:

Allereerst

Ik ben de ware wijnstok en mijn Vader de wijngaardenier

Dat als eerste. Het beeld wat Jezus gebruikt is heel oud, heel bijbels. In het Oude Testament wordt het volk Israël vergeleken met een wijngaard. Jezus zegt dan van zichzelf: ik ben de ware wijnstok, het volk van God, dat zijn alle mensen die bij Mij horen. God de Vader zelf is de wijngaardenier. Ons leven in de Kerk is dus nooit voor ons zelf, het betekent verbonden zijn met God. Hij laat ons nooit alleen.

Ten tweede

Zoals de rank geen vrucht kan dragen uit zichzelf, maar alleen als zij blijft aan de wijnstok, zo gij evenmin als gij niet blijft in Mij

We dragen geen vrucht uit onszelf. We kunnen ons inzetten, moeten ons inzetten, voor onze parochie, voor de Kerk, voor elkaar, maar we moeten nooit denken dat we al die dingen alleen maar uit onszelf kunnen doen. Wij kunnen al dat alleen vanuit die verbinding met God, vanuit ons geloofsleven, vanuit het gebed, vanuit het leven vanuit de sacramenten, vanuit de liefde voor een ander. God kijkt nooit naar de grootste, meest indrukwekkende daden, maar naar wat er leeft in het hart, want het hart is de plaats waar de vruchten moeten groeien.

Alle goede dingen in het leven doe je samen,  met andere mensen, en je leven slaagt alleen als je verbonden bent met die kern van liefde en leven in de wereld: als je verbonden bent met God. 

Als de fundamenten niet goed liggen, als men niet leeft vanuit de verbinding met wat hen inspireert, niet leeft vanuit respect voor de ander, dan maakt het niet uit hoeveel je doet. Dan zijn er misschien resultaten, maar uiteindelijk zullen die niets waard blijken te zijn. De dingen van mensen zijn niet altijd de dingen van God.  

Dan wil ik ten slotte het nog even hebben over die vruchten.

Het evangelie van vandaag belooft ons vruchten , maar geen werelds succes. Het evangelie is geen zelfhulpboek. “Vruchten” in het Johannesevangelie betekent nooit applaus, of een dikke bankrekening, of dat je nooit pijn zult hebben of verdriet, het betekent leven met God. Die vrucht is belangrijk omdat leven met God uiteindelijke datgene is waar onze ziel naar verlangt, waar onze ziel voor gemaakt is. Zowel nu in de wereld als later, als wij thuis mogen zijn bij Hem. 

Als we kijken naar de mensen waarvan de Kerk zegt: dit zijn de mensen die het meest vervlochten waren met die wijnrank, die de meeste vruchten droegen, de heiligen, kunnen we niet altijd zeggen – dat waren de meest succesvolle mensen, integendeel. Alle heiligen hebben – meer of minder – een ingewikkeld leven gehad, met veel teleurstellingen en moeilijkheden. Maar ze hebben wel het geheim geleerd, en ze weten dat de eersten de laatsten zullen zijn, en de laatsten de eersten. 

 

Dus misschien is dat ook onze les voor vandaag: minder succesverhalen, en meer echte vruchten van het hart. Johannes zegt in zijn eerste brief, die we ook gelezen hebben, dat we ons nooit moeten laten koeioneren door alles wat ons bedrukt, ook als wij onszelf tekort voelen schieten: “want” zegt hij, en wat een prachtige woorden zijn dat, “God is groter dan ons hart”

Amen.