Broeders en zusters in Christus,
Ik was deze week op retraite, dan heb je tijd om na te
denken, mooie teksten te lezen. Tijd voor je gebedsleven, een plaats om je
vragen en moeilijkheden aan God voor te leggen en de mogelijke antwoorden te
laten rijpen in Gods zonlicht.
Mijn oog viel van de week op die prachtige tekst uit Jesaja,
die vertelt ons wat wij moeten zijn wanneer wij vertellen over Jezus
Christus: “beklim een hoge berg,
vreugdebode Sion, verhef je stem met kracht, vreugdebode Jerusalem!”
Nu waren er de afgelopen week wel veel stemverheffingen,
maar ik heb niet veel gehoord wat leek op een boodschap van de vreugdebode. Net
voordat ik op retraite ging lieten een aantal dominees een verklaring uitgaan
waarin ze heel hard andere mensen veroordelen, die niet leven zoals zij. Er
heeft inmiddels ook al wel één en ander over in de krant gestaan.
En als we dan lezen “Als een herder weidt hij zijn kudde:
zijn arm brengt de lammeren bijeen, hij koestert ze, en zorgzaam leidt hij de
ooien”, dan moet ik toch denken: dat is de afgelopen week niet gebeurd. De
lammeren zijn alle kanten opgestoven, of rollen vechtend over de wei.
We vieren vandaag het feest van de Doop van de Heer. In de
Kersttijd vieren we het kindschap en de jeugd van Jezus Christus, vandaag – bij
zijn doopsel door Johannes de Doper – staat hij op de drempel van zijn openbare
leven. Hij is volwassen geworden en slaat zijn vleugels uit. Hij zal zijn rol
in gaan nemen onder het volk Israël. Hij zal rondgaan om mensen te genezen van
ziekte, om de Blijde Boodschap te brengen.
De feesten van de kersttijd zijn feesten van Openbaring: ze
maken op verschillende stadia in het leven van Jezus duidelijk wie Hij is. Wie Hij is als pasgeboren
kind. Wie Hij is als jongen van twaalf. Wie Hij is op deze drempel van
volwassenheid, van zelfstandigheid. En alsof je een camera scherpstelt, zo
wordt het beeld steeds duidelijker en de consequenties steeds zichtbaarder. Het
zijn feesten die het werk van Christus duidelijker
moeten maken, niet onduidelijker.
En het eerste wat gebeurt, de eerste consequentie in de
wereld is dat Johannes de Doper plaats voor Hem maakt. Johannes was een
boeteprediker en riep mensen op zich te zuiveren van zonde en onrecht. Hij
doopte de mensen naar Joods gebruik. Als je in het Joodse geloof aan een nieuwe
fase van je leven begint, of een streep wilt zetten onder het verleden dan neem
je een ritueel bad. Je wordt overgoten met water als teken van reiniging. Dat doopsel
is een belangrijk ritueel, maar het is geen sacrament. Je kan het meerdere
keren overdoen, het laat zien dat je het nieuwe leven, de roep naar ommekeer je
ernst is. Maar het vraagt naar meer. Het is niet het laatste woord.
Johannes de Doper wijst dan vooruit naar wie na Hem komt.
Christus de Heer. Jezus komt met een nieuw doopsel. Een doopsel met de Heilige
Geest en met Vuur. De doop van Jezus Christus verbindt ons blijvend met Hem
door de Heilige Geest, en omdat de doop ons met de Geest verbindt is het ook
een doopsel met vuur. Vuur is een belangrijk symbool in de Bijbel en het heeft
net als vele andere symbolen een dubbele betekenis. Het kan staan voor
vernietiging , of voor zuivering. De betekenis is hier duidelijk de laatste. De
doop zuivert je uit, het is het vuur van de goudsmid dat alle onzuiverheden uit
het waardevolle goud haalt.
De doop van Jezus Christus is dus geen doop van menselijke goede
bedoelingen. Het is geen ritueel wat we ondergaan, enkel als we een nieuwe weg in willen slaan in ons
leven. Het is Gods belofte dat wij bij Hem horen, dat Hij met ons op pad wil
blijven gaan.
Ik moest veel aan deze teksten denken, en over alles wat er
deze week gezegd en gedaan is, na dat ik een kennis van mij sprak. Zij was tot
geloof gekomen in God door het verhaal van Jezus Christus. Maar na haar doopsel
werd haar verteld dat ze toch niet welkom was in de gemeenschap waarin zij
gedoopt was omdat zij haar leven deelt met een andere vrouw. Sindsdien is ze
geen lid van een kerkelijke gemeenschap. Ze probeert zo goed en zo kwaad als
dat gaat uit haar doopsel te leven. U kunt zich voorstellen dat ook de verklaring
van de dominees van afgelopen week heeft haar dan ook heel veel pijn gedaan. Geen
vreugdebode maar een schel geluid, geen lam in de zorgzaam bijeen gehouden
kudde, maar mensen die geen plaats kunnen vinden – of beter: zelfs aan de kant
worden gezet, zelfs de kerk uit zouden zijn gezet – als zoiets menselijkerwijs
zou kunnen.
Jezus Christus houdt ons ook vast door het doopsel, omdat
het doopsel is van en met de Heilige Geest worden wij door het doopsel
verbonden met God, en wat mensen ook doen of zeggen, God laat ons nooit in de
steek. Hij blijft onze tochtgenoot. Zoals God de Vader tegen Jezus Christus
zegt “jij bent mijn Zoon” zegt hij tegen iedereen die gedoopt is, “jij bent
mijn kind”
Het vuur van de doop, is een vuur van zuivering, geen vuur
van vernietiging. Het vernietigt niet wie je bent. Je blijft je identiteit als
mens houden met al je verhalen, gevoelens, je afkomst en je toekomst. En jij,
als mens, met jouw unieke verhaal wordt gezuiverd op elke dag dat je met God
optrekt.
En om de woorden van Paus
Franciscus te parafraseren, als je eerlijk op zoek bent naar God, probeert zijn
wil te doen, dan is het niet aan een ander om jou als mens te veroordelen.
Ook dat is een les die we deze zondag mogen meenemen. Vanuit
het doopsel dat God ons geeft mogen wij met hem op weg gaan elke dag opnieuw.
Niemand mag van ons verwachten dat we perfect zijn, of keurig aan het plaatje
voldoen. En als dat wel zo lijkt te zijn, voilà, alleen God ziet ons hart, en
wat daar allemaal in zit. Een goede kans dat Hij toch nog wat verbeterpunten
aantreft.
We sluiten de kersttijd af met dit feest, en we beginnen nu
in ernst aan het nieuwe jaar. Ook dit jaar mogen wij weer op weg gaan met God
in Jezus Christus, nieuwe onvermoede wegen gaan, ons mogen laten raken door dit
geheim dat Hij ons geeft.
Mogen wij veel zegen ontvangen op deze reis met Hem en naar
Hem, de Mensenzoon.
Amen.
