Monday 25 December 2017

Een Kruis van Licht en Leven



Preek Eerste Kerstdag 2017

Broeders en zusters

In den Beginne was het Woord. 

Dat zijn woorden met vleugels, woorden die vlucht nemen in ons hart. Ze zijn heel bekend en toch zo vreemd. 

Jezus Christus is geboren, en gisteravond hebben we het evangelie van Lucas gelezen over het wonder van zijn geboorte, over herders en engelen, mensen zonder onderdak die een plekje zoeken in een stal, en dan vandaag lezen we Johannes. 

En Johannes die laat de andere kant van het verhaal zien, dat het met Jezus niet begon op het jaar nul, of min vier, zoals sommige mensen uitgerekend hebben, nee, het verhaal van Jezus is er van eeuwigheid af, hij is nooit niet geweest: 

In den Beginne was het Woord. 

Ik zal maar beginnen met een bekentenis. Ik vind het altijd heel moeilijk om uit het Johannesevangelie te preken. In het Johannesevangelie staan vooral uitspraken, en heel weinig verhalen. En ik hou van verhalen. 

Als je niet uitkijkt wordt een preek over een stuk uit Johannes al gauw een geleerde lezing, over wat er in het Grieks staat, of Metafysica, de filosofie van het bestaan. En voor geleerde lezingen is er zeker ook een tijd en een plaats, maar niet op Kerstochtend.  

Dus wat gaan we doen met al die mysterieuze woorden over het Woord?
Een goede vriend van mij op het seminarie was heel erg gegrepen door het Johannesevangelie, hij wist er ook heel veel van af. Nu was het op het seminarie gebruik dat je je spullen markeerde met je eigen teken, u moet zich voorstellen bijvoorbeeld: je hebt allemaal een brevier, en al die brevieren lijken op elkaar, en het is vervelend als je het brevier van een ander meepakt, dat zorgt altijd voor veel ergernis. Dus elk brevier kreeg een sticker, of een bidprentje aan vastgeplakt, of een sleutelhanger of een ander onderscheidend teken. 

Die vriend van mij gebruikte dit symbool. 



Een kruisteken opgebouwd uit twee Griekse woorden. Het horizontale woor is Zoè. Dat is Grieks voor “leven” en van boven naar onder staat er “Phos”, of licht. 

En ik denk dat dit symbool goed past bij de lezing van vandaag: “In Hem was leven en dat leven was het licht der mensen”. Dus daar gaan we het over hebben, over die drie dingen 

Licht, Leven, en het Kruis. 

Ten eerste: het Licht

Daar begint alles mee, dat is waarom we kerst vieren, Kerst is hèt lichtfeest. 

Hoe ver mensen ook van de kerk staan, of ze christen zijn of niet, de symboliek van het licht in donkere dagen kan niemand aan voorbijgaan. Geen koud-TL licht, geen schijnwerpers met een dreigende en onpersoonlijke gloed, maar het warme licht dat hoort bij samenzijn. 

Licht is in de Bijbel het symbool van alles wat goed is. Duisternis is slecht, Licht is goed.Licht is dan niet alleen een symbool van Goedheid, maar is ook hèt wezenskenmerk van God. In God is licht. Hij beschermt zijn volk met licht. Als het Joodse volk wegtrekt uit Egypte, dan is God bij hen als een Vuurpilaar die zorgt dat zij de weg niet kwijtraken. En het licht is ook teken van zijn belofte. 

In Jesaja 9, ook een bekende tekst, die hebben we in de nachtmis gelezen:
Het volk dat in het duister wandelt ziet een groot licht: een licht straalt over hen die wonen in het land van de doodse duisternis. 

Waar licht is, is God nooit ver weg. God wil het licht maken, in ons hart en in onze wereld. Het kleine kind Jezus Christus is een lichtbrenger die de wereld in vuur en vlam zetten. Nu bij kerst worden de beloften van het oude testament ingelost: “Het Ware Licht, dat iedere mens verlicht kwam in de wereld”.
Het licht van Christus gaat nooit meer uit!
 
Ten tweede: Leven.

God is de Levende God. Alles wat leeft vindt zijn oorsprong in Hem. Niet en niemand bestaat buiten God om. God is niet iemand die buiten ons staat maar is ons nog dieper nabij dan wij hadden durven dromen.  Gods leven – zo lezen we in het evangelie – is het licht der mensen.

Als we beseffen waar ons leven vandaan komt, dat dat niet zomaar een ongeluk is, maar dat wij samen met alles wat bestaat gedragen worden door God die van eeuwigheid is, dan leren wij niet alleen hoe kostbaar het leven is, maar ook dat de dood het niet van het leven kan winnen.

In het gezicht van het Kind Jesus zien we zijn weerloze almacht terug. Weerloos, want kind. Almachtig, want God. De macht van de dood en het kwaad zullen hun best doen om dat leven in hun macht te brengen, of zelfs te vernietigen. Maar het leven is groter en machtiger dan de dood.

Ten derde, het Kruis

De duisternis en de dood geven zich niet zomaar gewonnen. Het is één van de moeilijke passages uit dit Evangelie: het Licht schijnt in de duisternis, maar de duisternis nam het niet aan. Het leven van Jezus Christus zal vanaf het begin af moeilijk zijn, al een paar dagen na zijn geboorte moet hij op de vlucht voor de soldaten van koning Herodes die geen andere koning naast hem duldt. Tijdens zijn leven zal hij worden verworpen, zelfs gehaat. Het Leven van Christus, het Licht van Christus is in zijn geheel gericht op het Kruis. Door het Kruis. Hij klampt zich niet vast aan de oneindige hoeveelheid licht en leven die hij in zich heeft, maar uit liefde geeft hij alles uit handen, voor ons. 

Het Licht, het Leven en het Kruis horen bij elkaar, en dat mogen we vandaag meenemen. Dat mogen we meenemen als we licht en leven met elkaar delen, als we kerstfeest vieren. We mogen het ook meenemen als de dagen toch nog donker zijn, en we pijn voelen en verdriet. Als veel zaken uitzichtloos lijken en het licht zo ver weg. 

Het leven, en alles wat er goed aan is wordt echter gedragen door God zelf, alles wat wij doen en wie wij zijn rust op de schouders van het kleine kind in de kribbe. 

Amen.