Macht en Machteloosheid

Heilig Evangelie van Jezus Christus volgens Marcus 1,40-45.

In die tijd kwam een melaatse bij Jezus die op zijn knieën viel en Hem smeekte: 'Als Gij wilt, kunt Gij mij reinigen.'
Door medelijden bewogen stak Hij de hand uit en raakte hem aan en sprak tot hem: 'Ik wil, word rein.'
Terstond verdween de melaatsheid en was hij gereinigd.
Terwijl Hij hem wegstuurde, vermaande Hij op strenge toon:
'Zorg ervoor dat ge aan niemand iets zegt, maar ga u laten zien aan de priester en offer voor uw reiniging wat Mozes heeft voorgeschreven, om ze het bewijs te leveren.'
Eenmaal vertrokken begon de man zijn verhaal overal in het openbaar te vertellen en ruchtbaar­heid aan de zaak te geven, met het gevolg,
dat Jezus niet meer openlijk in de stad kon komen, maar buiten op eenzame plaatsen verbleef.
Toch kwamen de mensen van alle kanten naar Hem toe.

Broeders en zusters in Christus,

U zult ongetwijfeld wel eens hebben meegemaakt dat u een plan gemaakt had waarvan u zeker wist dat dat wel móest slagen, maar dat er dan toch iets gebeurde wat u niet aan had zien komen wat alles toch weer anders maakte dan u dacht.

Dat kan heel frustrerend zijn, maar het is onvermijdelijk. Het gedrag van mensen laat zich nooit helemaal inplannen en uitvogelen. Er blijven altijd onzekerheden over. Zelfs als je Jezus Christus zelf bent. De Zoon van God.

De lezing van deze zondag is zo bijzonder omdat we een gigantisch contrast zien tussen Zijn macht en Zijn machteloosheid. Die lijken als het ware bij elkaar te horen.

Er komt een melaatse naar Hem toe, daar begint het mee. Nou, ik kan u vertellen, in de eerste eeuw liet men dat niet zomaar gebeuren. Mensen renden weg, of gingen zelfs met stenen gooien om een melaatse op afstand te houden. Melaatsen waren namelijk niet alleen maar besmettelijke zieken maar waren ook nog eens onrein, men dacht dat ze vervloekt waren door God. Ze waren niet alleen afgesneden van de samenleving, maar men dacht ook nog eens dat ze geen relatie meer konden hebben met God. In de literatuur uit die tijd kom je veel discussies tegen over welke zonde je wel niet gedaan moet hebben om melaatse te worden. Afschuwelijk!

Jezus laat de melaatse niet alleen bij Hem komen maar raakt hem zelfs aan: voor de gelovige joden uit die tijd onbegrijpelijk! Wie een melaatse aanraakt wordt zelf onrein en plaatst zichzelf buiten de gemeenschap met anderen en met God. Maar het omgekeerde is het geval: de melaatse wordt terstond genezen op een woord van de Heer. Wat een machtsvertoon!

Maar hoe machtig Jezus’ woorden ook zijn, zijn strenge: “zorg dat ge aan niemand iets zegt” ketst zonder meer af. 

Het bevel van Jezus ketst af op de onmetelijke vreugde van de genezen melaatse. Hij kán het niet voor zich houden en voor men het weet kan Jezus nauwelijks buiten komen van alle drukte rond om hem heen. Zelfs naar de eenzame plaatsen gaan helpt niet, men komt ‘van alle kanten naar Hem toe’, ook dat plan valt in het water. Zijn wonderen maken veel meer los dan waar hij zich op kon voorbereiden.

Jezus kan ziektes en boze geesten bedwingen, dat zijn biologische en spirituele objecten zonder vrije wil. Maar mensen wil hij niet dwingen. Hij zou het kunnen, maar als Hij mensen dwingt naar Hem te luisteren, wat is die gehoorzaamheid, die instemming dan waard? Nee, hij zoekt naar ons hart.

Zo gaat dat altijd met Jezus, alle macht die Hij heeft is als het ware naar buiten gericht: dat is macht die hij weggeeft. Kracht die van Hem uitgaat om kwaad, ziekte en dood te bedwingen. Zelf lijkt Hij als het ware steeds machtelozer te worden. 

Hij is er niet voor zichzelf, alle macht die Hij heeft gebruikt Hij niet om er zelf beter van te worden, invloed te krijgen in de samenleving of zelfs maar buiten schot te blijven. Als Hij probeert zijn leerlingen uit te leggen dat hij naar Jeruzalem moet om te lijden begrijpen ze Hem niet. 

Ook dat is machteloosheid: onbegrepen zijn, zelfs niet begrepen kúnnen worden.We gaan de Veertigdagentijd in, de Vasten. Het is goed om in deze laatste paar dagen voor Aswoensdag na te denken over die macht en machteloosheid. Waar we invloed op zouden willen hebben en wat we moeten loslaten of láten gebeuren. 

Als iedereen om u heen druk bezig is te doen wat u wilt heeft u misschien meer macht dan goed voor u is, wellicht goed om even bij stil te staan. 

Omgekeerd kan het zijn dat u zich verloren voelt, speelbal van zaken die buiten u om gaan waar u geen greep op heeft. In dat geval is het goed om deze Vasten stil te staan bij de machteloosheid van Jezus. 

Hij is de machteloze Almacht, het onbegrepen Woord, de onbeantwoorde Liefde.

Alle pijn, verdriet en onmacht die we op Goede Vrijdag dan samen met de Heer in het Graf leggen zullen we ook weer verrezen zien op Paasochtend, nieuw en stralend. Uit machteloosheid is Kracht geworden, het  Woord zal overtuigen en Gods Liefde zal onweerstaanbaar zijn.

Amen.