Sunday 17 February 2019

Rijkdom en Armoede


In die tijd daalde Jezus samen met de twaalf van de berg af. Hij bleef staan op een vlak terrein. 
Daar bevond zich een talrijke groep van zijn leerlingen en een grote volksmenigte uit heel het Joodse land, uit Jeruzalem en uit het kustland Tyrus en Sidon. Hij sloeg nu zijn ogen op, keek zijn leerlingen aan en sprak: “Zalig gij die arm zijt, want aan u behoort het Rijk Gods. Zalig die nu honger lijdt, want gij zult verzadigd worden. Zalig die nu weent, want gij zult lachen. 
Zalig zijt gij wanneer omwille van de Mensenzoon de mensen u haten, wanneer zij u uitstoten en u beschimpen en uw naam uit de samenleving bannen als iets verfoeilijks. Als die dag komt, springt dan op van blijdschap, want groot is uw loon in de hemel. Op dezelfde manier behandelden hun voorvaders de profeten. 
Maar wee u, rijken, want wat u vertroost hebt ge al ontvangen. Wee u, die nu verzadigd zijt, want ge zult honger lijden. Wee u, die nu lacht, want ge zult klagen en wenen. Wee u, wanneer alle mensen met lof over u spreken, want hun voorvaderen deden hetzelfde met de valse profeten.

Broeders en zusters in Christus ‘

Deze zondag lezen we een variant op de zaligsprekingen. Bij Lucas staat het er allemaal net een beetje anders dan we gewend zijn. In het Evangelie van Mattheus staan er acht zaligsprekingen vermeld, en hier zijn het er vier. Verder worden er naast de vier zaligsprekingen van Lucas ook nog vier Weeroepen toegevoegd. Als er wordt gezegd: “Zalig de mensen die arm zijn” wordt er een Wee uitgeroepen, een waarschuwing gegeven, aan de mensen die rijk zijn, bijvoorbeeld.

Wat betekent dit allemaal? Het is niet helemaal wat we gewend zijn. En de woorden van Jezus zouden ons zelfs wat onrustig kunnen maken. Zeker als we straks weer teruggaan naar ons leuk ingerichte huis en we met onze mooie auto’s nog een uitje gaan maken. Zijn wij niet ook rijk? Wat staat ons dan allemaal wel niet te wachten?

Jezus spreekt hier over onze relatie. Onze relatie met God en onze relaties met de mensen om ons heen. Rijkdom en armoede moet je hier niet letterlijk nemen – het zijn woorden die betrekking hebben over hoe we in relatie tot anderen staan.

Misschien dat het wat makkelijker uit te leggen is aan de hand van een voorbeeld. Afgelopen donderdag was het Valentijnsdag. Heel romantisch is dat. Een dag van de liefde, een dag om vriend of vriendin of man of vrouw in het zonnetje te zetten iets leuks te doen – maar vooral om dankbaar te zijn voor wat je voor elkaar betekent. En je kan pas blij zijn met wat je voor elkaar betekent als je beseft dat liefde niet iets is wat je verdiend hebt – omdat je er zoveel voor betaald hebt bijvoorbeeld – maar omdat je het zomaar krijgt. Van iemand die heel bijzonder is.

Ik denk dat we de woorden van Jezus pas goed kunnen begrijpen als we beseffen dat God liefde is, en liefde niet te koop is. En dat als we denken dat we er recht op hebben we meestal naast het doel schieten.

Wat liefde betreft is het goed te bedenken dat we allemaal arm zijn. We hebben allemaal een gat in ons hart die door iemand anders gevuld moet worden. Door God, door andere mensen om ons heen, die om ons geven. Maar die leegte in onszelf kan alleen door de vrijgegeven liefde van een ander worden opgevuld. We kunnen geen hartvulsel kopen, we kunnen geen voorraadje liefde aanleggen. Hoe rijk je ook bent, als je denkt dat je liefde kan kopen sta je alleen maar vruchteloos met je creditcard te zwaaien.

Jezus heeft het hier dan over de liefde van God voor de mensen. God houdt heel veel van mensen en wil zichzelf met hen delen. Maar dat kan alleen als de mensen beseffen dat ze God nodig hebben en hun hart voor Hem openstellen. Met andere woorden: als ze weten dat ze arm zijn. Dat ze de gaten in hun hart niet zélf kunnen vullen.

Er zijn mensen die denken dat het heel anders zit, dat ze Gods liefde en aandacht kunnen kopen. Door zich erg voor iets in te zetten, of door veel geld te geven aan de Tempel of zo. Maar dat getuigt van de verkeerde houding. Wie denkt dat hij God in zijn binnenzak kan stoppen komt bedrogen uit.

De woorden van Jezus nodigen ons deze zondag uit om ons eens bezig te houden met onze relatie met God. Zoals we Valentijnsdag hebben voor de man of vrouw van wie we houden, zo hebben we ook ze zondag om die samen met God door te brengen, van zijn liefde en aanwezigheid te genieten en tegelijkertijd ook om de zoveel tijd kritisch naar onszelf te kijken.
Ben ik nog dankbaar dat God in mijn leven is? Neem ik Hem niet te makkelijk aan. Of voel ik misschien zelfs dat ik recht op Hem heb. Dat Hij er altijd maar moet zijn wanneer het mij uitkomt?

Als we ons die vragen blijven stellen dan blijven we ons altijd een beetje arm voelen. Goed arm. Dan blijven we voelen dat we God nodig blijven hebben in ons leven, dat niet alles altijd maar om ons eigen ego, ons eigen ikje draait.

Als we dat beseffen, dan ligt de weg naar de vrede, de vreugde, het leven bij God wijd voor ons open.

Amen