Broeders en
zusters in Christus.
U zult het
nieuws niet gemist hebben dat er veel beroering is ontstaan in de VS naar
aanleiding van het rapport van het Openbaar Ministerie van de Staat
Pennsylvania. In dat rapport staat dat zes bisdommen onvoldoende zijn
opgetreden tegen priesters die misbruik hebben gepleegd – en
onderzoeken hiernaar
hebben tegengewerkt.
Het is een rapport
dat veel consequenties zal hebben.
Waar men
eerst geloofde dat het onrecht uit het verleden hersteld was bleek dat de
bisschoppen daar vooral geïnteresseerd waren in hun reputatie. Er is op veel
plaatsen nog geen recht gedaan aan slachtoffers.
De Kerk als
geheel wordt in deze zaak geïmpliceerd, niet het minst omdat de slachtoffers
zelf leden van de Kerk zijn die schrijnend onrecht is aangedaan. De
slachtoffers zijn de Kerk, en als één
deel van de Kerk lijdt, lijdt het hele lichaam.
De lezingen
van vandaag geven ons een verder aanknopingspunt waarom iedereen zich deze
situatie dit moet aantrekken, en wat wij
er aan kunnen doen.
We lezen
deze zondagen de Broodteksten uit het Johannesevangelie. Jezus wijst naar zichzelf als het ‘brood uit de
Hemel’ en onthult wat dat betekent. Vandaag vertelt hij ons dat de weg naar het
eeuwig leven slechts kan gaan met de gave van Zijn Lichaam en Zijn Bloed.
Met andere
woorden, met zijn lijf en ziel. Want dat bloed, dat was voor de mensen uit de
tijd van de Bijbel je essentie – je levenskracht, je ziel.
Alleen omdat
Jezus Christus zichzelf helemaal weggeeft, met lichaam en ziel – kunnen we de betekenis van het leven vinden.
Je kan het
jezelf niet toe-eigenen. Het geheim van het leven vinden we alleen in het
geschenk. Wij kunnen tot God komen omdat Jezus zichzelf weggeeft. Wij kunnen het niet zelf pakken – dát is onze
kernboodschap.
Wat geldt
voor God, geldt ook voor ons leven in de wereld. Alle goede dingen worden je
uiteindelijk gegeven – de man of
vrouw met wie je getrouwd bent geeft zichzelf aan je – je kan je
huwelijkspartner niet dwingen van je te houden. Als je dat toch zou proberen
dan is er geen huwelijk meer. In de huwelijksviering vragen we dan ook of de
huwenden dat willen, zichzelf in vrijheid aan elkaar geven, elkaars vlees en
bloed geven – lichaam en ziel om zo één
vlees te zijn. Zonder vrije gave ontstaat er niets goeds.
Alles wat
wij in het leven hebben is ons uiteindelijk gegeven: gezondheid, talenten, een
opvoeding, een stabiele gemeenschap, een land waar we mogen wonen – we moeten
natuurlijk hard werken om voor die dingen te zorgen , maar we mogen nooit denken dat we recht hebben op die dingen, alsof we ze zelf gemaakt hebben.
Dát is de
boodschap van de Kerk: op aarde en in de Hemel vinden we alle goeds omdat ze
ons gegeven worden, en daar mogen we dankbaar om zijn.
Elke keer
dat een bisschop, of een priester, deze werkelijkheid ontkent – door zich in
het ergste geval in de Kerk - meester
te maken van andermans vlees en bloed, van het lichaam en ziel van een
onschuldig mens, dan verscheurt die daad de Kerk zelf. Dan krijgen we geen Lichaam en Bloed, maar een Bloedend Lichaam, een kerk die lijdt onder diepe verwondingen.
Dat is geen
individuele zaak tussen een dader en een slachtoffer die derden niet raakt,
nee. Als één deel van de Kerk lijdt, lijdt het hele lichaam van Christus, dat de Kerk is, mee. Als we niet mee-lijden
onder het kwaad, zijn we geen Kerk.
Niemand kan
dus zeggen dat het ons niet aangaat. Bisschoppen die kiezen voor hun reputatie in
plaats van recht, werken het getuigenis van de Kerk tegen – wrijven zelfs nog
zout in de wonde.
Een misdrijf
tegen een ander, een onschuldig slachtoffer, wordt dan ook een misdrijf tegen
het Hart van de Heer, qq een misdrijf tegen de Kerk. Het Hart van de Heer
immers wil alleen maar branden van liefde voor de wereld. Het kwaad breidt zich
zo als een olievlek uit.
Gelukkig kan
niet alleen het kwaad zich zo uitbreiden, en zijn we niet machteloos. Als
christenen geloven we dat het goede het kwade fundamenteel overwonnen is, de
dood is al verslagen aan het kruis van Jezus Christus.
Dit betekent
voor de Kerk dat wij niet afhankelijk zijn van onze eigen pogingen om er wat
van te maken. De Kerk is heilig omdat zij het lichaam van Christus is,
verbonden met God de Vader en bezield door de Heilige Geest. God werkt altijd
door de Kerk heen en geeft haar nieuwe kracht om zich te hervormen en te
vernieuwen.
De Paus
heeft donderdag een bericht laten uitgaan dat de slachtoffers van deze misdaden
zijn volledige aandacht hebben. Hij kiest partij voor hen, dat is een goed
teken, een begin. Er zullen verdere maatregelen genomen worden, maar het zal
nog een lang helingsproces zijn.
Dit is niet
iets nieuws. In tweeduizend jaar kerk zijn er veel grote crises geweest, en lange
perioden van verval. Deze worden ook weer tijden van hervorming, herstel,
vernieuwing en zuivering. Ook wij hebben daar een rol in, als we lijden onder
het kwaad in de Kerk mogen wij ook werken aan het herstel van de Kerk. Maar er
zal geen herstel zijn zonder bekering.
We kunnen
helpen aan herstel door:
ons in de
sacramenten, ons met het lichaam en bloed van Jezus Christus te verenigen, dat
wij zo steeds meer op Hem mogen lijken.
ons in
gebed te verenigen met allen die lijden en schreeuwen om recht.
zelf
zuiver te leven, naar het voorbeeld van Jezus Christus.
ons
altijd in te zetten voor rechtvaardigheid, de waarheid te spreken, en daar
onbevreesd in te zijn.
Als wij ons
er op toeleggen om die dingen te doen, om zo te leven, dan werken we mee aan de
gang van de Heilige Geest door de eeuwen, dan bouwen we mee aan de Kerk van Christus
die mensen roept, dan worden wij ook tot brood – dat uitgedeeld wordt voor het
leven van de wereld.
Amen.
