 |
| Cézanne: Stilleven met brood en eieren (1865) |
In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen:
“Denkt er om:
beoefent uw gerechtigheid niet voor het oog van de mensen,
om de aandacht te trekken;
anders hebt gij geen recht op loon
bij uw Vader, die in de hemel is.
Wanneer gij dus een aalmoes geeft,
bazuin het dan niet voor u uit,
zoals de huichelaars doen in de synagoge en op straat,
opdat zij door de mensen geprezen worden.
Voorwaar, Ik zeg u:
Zij hebben hun loon al ontvangen.
Als gij een aalmoes geeft,
laat uw linkerhand dan niet weten wat uw rechter doet,
opdat uw aalmoes in het verborgene blijve;
en uw Vader, die in het verborgene ziet
zal het u vergelden.
Wanneer gij bidt,
gedraagt u dan niet als de schijnheiligen,
die graag in de synagogen
en op de hoeken van de straten staan te bidden
om op te vallen bij de mensen.
Voorwaar, Ik zeg u:
Zij hebben hun loon al ontvangen!
Maar als gij bidt,
ga dan in uw binnenkamer,
sluit de deur achter u
en bid tot uw Vader, die in het verborgene is;
en uw Vader, die in het verborgene ziet, zal het u vergelden.
Wanneer gij vast,
zet dan geen somber gezicht, zoals de schijnheiligen;
zij verstrakken hun gezicht
om de mensen te tonen dat zij aan het vasten zijn.
Voorwaar, Ik zeg u:
Zij hebben hun loon al ontvangen.
Maar als gij vast,
zalf dan uw hoofd en was uw gezicht
om niet aan de mensen te laten zien, dat gij vast,
maar vast voor uw Vader, die in het verborgene is
en uw Vader, die in het verborgene ziet, zal het u vergelden.”
Afgelopen zondag was het Valentijnsfeest, een leuke dag voor mensen die hun geliefde in het zonnetje willen zetten en willen vieren dat ze samen zijn. Heel aardig is dat.
Van dagen als Valentijnsdag leren we dat relaties niet altijd vanzelfsprekend zijn. Elke relatie vraagt werk, je kan niet zomaar achterover gaan zitten en dan klagen als de relatie hapert en stilvalt!
Zo stel ik me de Vastentijd ook een beetje voor, als een tijd die we krijgen om onze relaties met God en met elkaar weer eens goed onder de loep te nemen, om tot inkeer te komen, om te beseffen wat echt belangrijk is in ons leven en tenslotte om te werken aan de dingen die wij fout doen, de gaten in ons karakter.
En elke relatie, elke onderhoudsbeurt aan een relatie moet er mee beginnen dat je de relatie niet oneigenlijk moet gebruiken. Als de relatie zelf kostbaar is mag je die niet misbruiken voor andere doeleinden.
Dat lezen we ook terug in het Evangelie van vandaag. We vinden daar een waarschuwing, dat we onze gerechtigheid niet voor de ogen van mensen moeten beoefenen. En wat die gerechtigheid is wordt samengevat in drie handeling: aalmoezen geven, bidden en vasten.
Al die dingen zijn zaken die je niet kan doen voor loon. Ze worden waardeloos als je je inzet om in de buitenwereld naar waardering te hengelen. Aalmoezen geven om gezien te worden is geen liefdadigheid maar PR. En met gebed en vasten werkt het net zo.
Als je werkt voor loon heb je je beloning al gehad. Waar zou je het mee kunnen vergelijken? Het geestelijke leven is ook in de eerste plaats een relatie.
Ook een liefdesrelatie goedkoop wordt en uiteindelijk uiteen valt als je de relatie inzet voor doeleinden die er vreemd aan zijn. Als je bijvoorbeeld wilt trouwen met een man of een vrouw omdat hij of zij veel geld heeft, of je relatie wilt gebruiken om goede sier te maken naar de buitenwereld toe. Dat is oneigenlijk en verkeerd. Het is niet integer.
De veertigdagentijd is zo beschouwd een hele mooie tijd, een tijd waarin we alle ruimte nemen, en ruimte maken voor die integriteit in onze relatie met God en anderen.
De drie werken die ons geloof opbouwen en die het Evangelie hier noemt zijn de liefdadigheid, het gebed en het vasten. Deze werken betreffen de medemens, ons geestelijk leven en onze omgang met het lichaam. Het zijn allemaal werken van bewustwording.
We mogen ons bewust zijn van medemens, onze omgang met God, en onze omgang met het eigen lichaam
Allereerst de medemens: Wij zijn niet alleen op de wereld en de liefde voor God en de liefde voor de naaste staan nooit ver van elkaar af. Je kan nooit helemaal het ene hebben zonder het andere.
En net zoals de naaste onze tijd en aandacht vraagt moeten we ook tijd en aandacht geven aan God, door middel van het gebed. In het gebed houden we in onze ziel de communicatiekanalen naar God open. Net zoals je in een relatie tijd neemt om met elkaar te praten en niet alleen maar een beetje afwezig “hm hm” zegt als de ander wat zegt zo moeten we ook bewuster zijn van onze gesprekken met God. Dat hoeft niet altijd lang te duren, als we er maar een gewoonte van maken.
Tenslotte de omgang met ons lichaam door het vasten.
Het vasten is een beetje weggevallen uit onze samenleving. In bijna alle culturen was er wel het besef dat je geen groot feest kan vieren zonder dat je je lichaam daarop voorbereidt, door bijvoorbeeld een hele tijd wat minder te eten, of eenvoudigere dingen. Ons lichaam is er ook niet op gebouwd om alleen maar lekkere dingen te eten!
Door niet te vasten en élke dag uitvoerig te eten en drinken putten we onze feestbatterijen uit, uiteindelijk wordt het leven zelf vlak, terwijl we omringd zijn door allemaal lekkere dingen!
Juist door ons lichaam alles maar te gunnen raken we het zicht op de juiste proporties kwijt.
Als je jezelf alles toestaat kun je ook uiteindelijk geen onderscheid meer maken tussen waar je aan gewend bent en wat je echt nodig hebt. En als je dat onderscheid niet kan maken wordt het ego groter en groter en groter, zonder dat je er zelf erg in hebt!
Ook onze omgang met voedsel kan oneigenlijk zijn. Misschien dat we voedsel bijvoorbeeld niet alleen gebruiken om ons lichaam te voeden, maar ook om moeilijke emoties mee af te kitten, of om stress de baas te worden. Maar dat is uiteindelijk een doodlopend pad en helpt ons ook niet in ons geestelijk leven. Maar zonder te vasten kunnen we dat niet zien.
Ons lichaam is meer dan een huis waarin we wonen, het lichaam dat zijn wijzelf en als wij een goede relatie met God willen hebben dan doet het lichaam mee. Hoe we dan met ons lichaam omgaan dan ook niet irrelevant. Integendeel. Onze relatie met God bevindt zich niet alleen maar in de bovenkamer, het is niet alleen maar geestelijk. Alles wat we met ons lichaam doen raakt onze relatie met God.
Vasten is één manier om daarvan bewust te worden.
Ik zou u dus echt willen uitnodigen om in de veertigdagentijd te werken aan die relatie door de extra zorg voor de medemens, extra tijd voor het gebed, het spreken met God, maar toch ook in het bijzonder door in deze veertigdagentijd ook ons lichaam weer in de hand te krijgen door middel van het vasten. Kijk naar wat minder kan, wat anders kan. Hoe wij omgaan met eten, welke minder goede patronen daar te vinden zijn. Die kennis zal ons verrijken, maakt ons lichter en vrijer in onze omgang met God.
Als we blijven werken aan de naastenliefde, het gebed en de vasten, dan blijft onze relatie met God zich verdiepen. Dan kan God meer van zichzelf laten zien, en laden wij onze batterijen op zodat we des te beter kunnen aansluiten bij het feest van Pasen, als we de Verrezen Heer ontmoeten.
Amen.
